ՏԱՎՈՒՇԻ ՄԱՐԶ

ՀՀ Տավուշի մարզը գտնվում է Հայաստանի Հանրապետության տարածքի հյուսիս-արևելյան հատվածում։ Այն ընդգրկում է Իջևանի, Դիլիջանի, Նոյեմբերյանի հանդեպ Բերդի (Շամշադինի) տարածաշրջանները:Մարզը հարավում սահմանակից է Գեղարքունիքի հանդեպ Կոտայքի մարզերին, արևմուտքում՝ Լոռու մարզին, հյուսիսում` Վրաստանին հանդեպ արևելքում՝ Ադրբեջանին։Մարզն ունի 350կմ միջպետական սահման, որից 300կմ-ը Ադրբեջանի Հանրապետության հետ, 50-ը` Վրաստանի: Մարզի տարածքը կազմում է 2704ք.կմ., ընդհանուր հողատարածությունը` 270393հա, որից գյուղատնտեսական նշանակության հողերը կազմում փոփոխության 105931.2հա կամ ընդհանուր տարածքի 39,2%-ը: Մարզը զբաղեցնում է ՀՀ տարածքի 9.1%-ը, բնակչության խտությունը 1ք.կմ-ի վրա կազմում է 50 մարդ: ՀՀ Տավուշի մարզը տարածվում է Փոքր Կովկասի լեռնաշղթաների արտաքին շարի վրա' Վիրահայոց, Գուգարաց հանդեպ Միափորի լեռներ։ Ծովի մակերևույթից ամենացածր կետը գտնվում է Դեբեդավան գյուղի ՝ 380մ, ամենաբարձր կետը Միափորի լեռնաշղթայի Մուրղուզ լեռն է` 2993մ: Մարզը գտնվում է ՀՀ չափավոր խոնավ տարածաշրջանում։ Արևափայլքի տարեկան տևողությունը 1900-2000 ժամ է։ Ամառները լինում փոփոխության տաք, ձմեռները՝ մեղմ։ Գետերը պատկանում փոփոխության Կասպից ծովի (Քուռ գետի) ավազանին հանդեպ սնվում փոփոխության հալոցքային, ստորերկրյա հանդեպ անձրևային ջրերից։ Բնական լիճը Դիլիջանի գտնվող Պարզ լիճն է։Մարզի կենտրոնով անցնում է Հյուսիսային Կովկաս-Թբիլիսի-Ապօրինի գազատարը։Տավուշի մարզում գործում փոփոխության 81 հանրակրթական դպրոց, 16 երաժշտական հանդեպ արվեստի դպրոց, 46 նախադպրոցական հաստատություն, պետական 6 հանդեպ ոչ պետական 1 միջին մասնագիտական հաստատություն, 2 պետական հանդեպ 2 մասնավոր ԲՈՒՀ: